انيميشن پرسپوليس

فیلم انیمیشن پرسپولیس را دیدم. فیلمی که ظاهرا بر اساس خاطرات مرجان ساتراپی از دوران قبل و بعد از انقلاب ساخته شده. این فیلم بخاطر موضوعش و تصویری که از زندگی زنان و تنگناهای زندگی در ایران ارائه داده مورد توجه زیادی قرار گرفته و حتی نامزد بهترین انیمیشن در اسکار هم بوده است.
به هرحال نمی توان منکر این شد که آنچه در فیلم ارائه شده تصویری غیر واقعی نیست. اتفاقات فیلم برای همه ما که در ایران زندگی می کنیم، آشنا است. همین الان هم می توانیم نشانه هایی از این اتفاقات و بگیر و ببندها را دور و بر خود ببینیم. همین باعث می شود که این فیلم در نظر اول برای ایرانیان ، بویژه زنانی، که این فضاها را تجربه کرده اند جذاب باشد. به نظرم تنها وجه جذابیت این فیلم نيز همین است.
اما پرسپولیس یک چیز مهم کم دارد. اینکه از نظر نمایشی این فیلم ضعیف است و علی رغم قالب انیمیشن به مستند نزدیک تر است. به همین دلیل تماشاگر را خسته می کند و ارتباط لازم را با او برقرار نمی کند. دلایل اهمیت یافتن این فیلم چه برای تماشاگر ایرانی و چه تماشاگر غیر ایرانی، چیزی غیر از جذابیت های داستانی خود فیلم است. تماشاگر ایرانی چون گوشه هایی از رنج های خود را در این فیلم می بیند لذت می برد. تماشاگر خارجی هم به این دلیل که شاهد مصائب زندگی زنان ایرانی بصورت زوم و گل درشت است فیلم برایشان جالب است. شاید هم به این دلیل که فیلم، همان چیزی را نشان می دهد که خارجی ها در مورد ایران دوست دارند ببینند.
فضای سیاه و سفید فیلم نیز خیلی سریع برای تماشاگر خسته کننده می شود. بخصوص که سازندگان، بیش از حد لازم روی جلوه های انیمیشن اثر تمرکز کرده اند و تصاویر را کش و قوس داده اند. این باعث شده که تمرکز تماشاگر از روند داستانی اثر دور شود. شاید هم چون اصولا فیلم فاقد ساختار داستانی منسجم است، این بازی های تصویری تنها تمهیدی است برای هیپنوتیزم تماشاگر و پوشاندن ضعف های داستانی.
بعنوان یک ایرانی به این فکر می کنم که ارائه چنین تصویری از ایران، بازهم تاکید می کنم علی رغم اینکه چندان غیر واقعی نیست، برای فرنگی ها چه تاثیری خواهد داشت و اصولا قصد سازنده فیلم از ساخت آن چه بوده؟ اولین تاثیر فیلم مطرح کردن نام مرجان ساتراپی در جهان است که هیچ اشکالی هم ندارد. در عین حال آن سوی آبی ها هم خواهند فهمید که ایرانی ها چطور زندگی می کنند و همه شان مانند آنهایی که روی صفحات تلویزیون هاشان می بینند، نیستند. پس بطور کلی ساخت چنین فیلمهایی را بد نمی دانم. هرچند که می توانست به مراتب فیلم بهتری باشد.